سه مقدمه برای سه فصل از یک کتاب

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها

با فرض اینکه کسی تصادفی این سه مقدمه را بخواند، آیا انگیزه ای برای دنبال کردن کتاب پیدا خواهد کرد؟

مقدمه فصل اول:

دقیق­تر که به نماز می نگریم، آن را امری الهی می یابیم که توسط بنده­ اش اجابت شده است. پس هم آداب و احکام را در شکل خاص و تعریف شده خود دارد(که از طرف خداست)؛ و هم نیت و قصد در آن، دارای اهمیت است(که از طرف بنده است).

آن فرمان و این اطاعت، بروزش انجام مجموعه ­ای از حالات(قصد، رو به قبله قرار گرفتن، مکان و لباس مناسب) و حرکات(شستشو، ایستاده و خم شدن و پیشانی بر خاک گذاشتن و نشستن)، همراهِ به زبان آوردن برخی کلمات(ذکر)، در حالت روی کردن به جهتی مشخص(قبله) است.

ذکر، شرح دهنده معنای جاری در ربط عابد و معبود به طور کلی و نیز دلالت دهنده به مفهوم جزئیات هر حرکت و وضعیت است. ترکیب ذکر و حرکات، مفاهیمی شامل قیام و قنوت و رکوع و سجود و تشهد و سلام را می­ سازد که در حکم الفبا و کلمات پایه برای ابراز بندگی در پیشگاه ذات باریتعالی هستند.

واحدهای به وجود آمده از ترکیب رفتارها با ذکر، هرکدام به تنهایی عمود خیمه نماز می توانند محسوب شوند و نیز می­ توانند انگیزه­­ ای باشند برای برنامه­ ریزی در جهت  ارتقای کیفیت برگزاری نماز. به بیان دیگر، هر جزئی مثل سجده، خود به تنهایی نوعی عبادت است و می­ توان با تأکید ویژه روی آن، مجموع نماز را ارتقاء داد. و البته که نماز، خود ستون و عمود دین است.

مقدمه فصل دوم:

اجزاء نماز، که شامل طهارت و نیت و تکبیرۀ الحرام و قیام و قنوت و رکوع و سجود و تشهد و سلام است، قابلیت اقسام ترکیب را برای حاصل شدن شکل های مختلفی از نماز دارد. به­ گونه­ ای که به مدد یک شکل از ترکیب و یک سلسله از پیوند اجزاء، نماز صبح به وجود آمده است. همان اجزاء در ترکیبی دیگر نماز مغرب یا ظهر و عصر و عشا را ساخته­ اند. نمازهای دیگر هم به همین نحو، سامان یافته­ اند.

تمایز هر نماز، ظاهراً به تنوعش در تعداد رکعات و نیز موضوع و عنوانش و همچنین به آهسته(اخفا) و بلند(جهر)قرائت شدنش معلوم می­شود. به موارد یاد شده می­توان مسافر بودن یا نبودن، شرایط خوف و اضطرار داشتن یا نداشتن را اضافه کرد که در این تنوع مؤثر است.

پس کیفیت و کمیت رکعات و نیز موقعیت­های مبتنی بر زمان و مکان و شرایط، سامان دهنده انواع نمازاست. اقسام نماز از این زاویه، شبیه اقسام بیت و ساختمان است. ساختمان اقسام مسجد و پایگاه.

از منظر یاد شده، نمازهای صبح، ظهر، عصر، مغرب، عشا، نوافل، نمازهای منتسب به اهل بیت(ع)، نماز آیات، استسقاء و نهایتاً آنچه به عنوان نماز میت می­شناسیم، همگی مواقف و مساجدی هستند که محل لقاء و معراج بندگان با مولا و معبودشان محسوب می­شوند.

 

مقدمه فصل سوم:

اجزاء نماز که به یکدیگر پیوند پیدا می­کنند، اقسام نمازها پیدا می­شوند؛ نمازهای هر فرد، اجزای نمازی بزرگ به نام نماز جماعت هستند؛ وقتی نماز به جماعت برگزار می­شود معلوم می­شود که هر نماز امام داشته که در نماز خواندن تنهایی، نمی­توانستیم او را ببینیم اما به وسیله جماعت آشکار شده است. نمازهای جماعت در طول هفته به نماز جمعه ملحق می­شوند و معلوم می­شود، نمازهایِ جماعت، خطبه و سخن داشتند که تا قبل از آن نمی­شد آن را شنید. نمازهای جمعه در طول سال به نمازهای عید می­پیوندند تا بیشتر معلوم شود که بندگی خداوند در پیوستن به مؤمنین، امام و فرامین و سخنان امام است.

حالا نماز یک میهمانی باشکوه است که در آن دعوت­ کننده خداست، دعوت شونده مؤمنین و رزق پذیرایی دستورات خداوند است.